Sơn dầu Alkyd thuộc dòng sơn công nghiệp có tính ứng dụng cao, đặc biệt thích hợp với vật liệu kim loại như sắt thép để hạn chế tình trạng gỉ do oxy hóa.
Alkyd là một loại nhựa polyester được biến đổi bằng cách bổ sung axit béo và các thành phần khác. Alkyd có nguồn gốc từ polyol và axit hữu cơ bao gồm axit dicarboxylic hoặc anhydrit axit cacboxylic và dầu triglyceride.
Thuật ngữ alkyd là một sửa đổi của tên gốc “alcid”, phản ánh thực tế là chúng có nguồn gốc từ rượu và axit hữu cơ. Việc bao gồm một axit béo dẫn đến xu hướng hình thành các lớp phủ linh hoạt.
Có 2 cách chính để phân loại nhựa alkyd:
Cách 1: Phân loại theo kiểu rượu và axit khi tổng hợp nhựa Alkyd, sẽ có 2 loại:
Nhựa GLYPHTAL: Được tạo thành khi sử dụng Glycerine và Phtalic Anhydride. Nhựa Glyphtal được tạo ra có thể hòa tan rất tốt trong dung môi, khi khô không cứng, chống nước kém.
Nhựa PENTAPHTALIC: Được tạo ra khi dùng Pentaerythriol và Phtalic Anhydride, nhựa PentaPhtalic cũng hòa tan tốt với dung môi, khi khô tạo ra lớp màng cứng, chống nước, chống nắng tốt.
Cách 2: Phân loại theo hàm lượng % dầu béo có trong nhựa Alkyd, sẽ có 3 loại chính
Nhựa Alkyd gầy: Chứa 30 – 45% dầu béo. Alkyd gầy lại ra loại khô được và loại không.
Nhựa Alkyd trung bình: Chứa 46 – 55% dầu béo là loại Alkyd có nhiều ứng dụng nhất trong các loại nhựa Alkyd dầu béo.
Nhựa Alkyd béo: Chứa 56 – 70% dầu béo, loại này khô được, khi khô cứng chắc, chống nước, chống năng tốt.
Bản chất ứng dụng nhựa Alkyd phụ thuộc chính vào hàm lượng % của dầu béo hoặc axít béo có trong nhựa, còn gọi là độ béo của Alkyd
Nhựa Alkyd gầy gồm có 2 nhóm: khô và không khô. Nhựa Alkyd gầy có độ nhớt cao, chỉ hòa tan trong dung môi mạnh như Xylen.
Nhựa Alkyd gầy không khô được dùng làm chất hóa giải cho sơn NC hoặc phối hợp với nhựa Amino làm sơn sấy nóng chất lượng cao về: độ bám dính, độ cứng độ dẻo, độ bền màu, độ bền nước axít yếu và kiềm.
Nhựa Alkyd gầy khô được dùng làm sơn lót cho kim loại vì có tính chất khô nhanh và rất cứng. Nó cũng được phối hợp với nhựa Amino làm sơn sấy chất lượng cao.
Nhựa Alkyd trung bình là loại nhựa có ứng dụng đa năng nhất trong gia đình Alkyd. Màng sơn từ nhựa Alkyd trung bình khô nhanh, rất bóng bền ,và dẻo. Nhựa Alkyd trung bình có ứng dụng rộng rãi dùng làm sơn sấy hoặc khô tự nhiên, trong nhiều lĩnh vực sơn công nghiệp cũng như sơn kiến trúc xây dựng.
Nhựa Alkyd béo tan trong dung môi mạch thẳng (mineral spirit) và tương hợp với nhiều loại chất tạo màng gốc dầu nhựa được sử dụng rộng rãi làm sơn kiến trúc xây dựng và phối hợp với mộ số nhựa cao cấp khác làm sơn bảo vệ kết cấu thép, sơn tàu biển, v.v… Nhựa Alkyd béo đi từ đậu nành là thông dụng nhất.
Tất cả các loại sơn gồm 3 thành phần chính:
Các hạt màu: Các hạt màu được nghiền mịn nhất cho thể, là thành phần tạo ra màu sắc cho sơn
Chất kết dính: Các loại chất kết dính có thể pha loãng với dung môi, khô thì quét lên các bề mặt. Khi khô, chất kết dính tạo thành lớp màng, giữ lại các hạt màu để tạo thành màng sơn.
Dung môi và hợp chất khác: Dung môi và hợp chất để hòa tan chất kết dính, tạo độ ổn định, kháng bọt…
Vậy sơn alkyd là sơn được cấu thành từ các hạt màu, nhựa alkyd béo dạng lỏng, dung môi và các chất khoáng. Bởi hàm lượng dầu béo trong sơn alkyd lớn, chiếm 56-70% nên người ta cũng gọi là sơn dầu alkyd.
Chống mài mòn: nên thường được dùng để sơn bề mặt của các sản phẩm nội thất hoặc những sản phẩm cần được chống gỉ, chống dính
Độ bền cao: Độ bóng và bền màu của sơn vẫn còn nguyên vẹn sau một thời gian dài sử dụng do dòng sơn gốc dầu này ít bị oxy hóa và chịu các tác động xấu từ môi trường bên ngoài. Đây cũng chính là cơ sở để dòng sơn này phát huy tác dụng chống mài mòn kim loại vốn xảy ra phổ biến hiện nay
Chống bám bẩn: Tất cả những vật dụng được sơn một lớp sơn alkyd đều có khả năng ngăn chặn sự bám bẩn trong suốt quá trình sử dụng
Dễ sử dụng: Công thức pha chế và thao tác dùng sơn alkyd vô cùng dễ dàng. Bạn chỉ cần pha sơn với dung môi có sẵn là đã hoàn thành thao tác sơn và sử dụng cho mục đích của mình
Khả năng kết dính tốt: Dễ dàng bám dính vào nhiều bề mặt khác nhau như kim loại, các đồ dùng sắt thép nguyên chất. Bạn còn có thể sơn trực tiếp sơn alkyd lên bề mặt của sơn gốc nước hiện có nhưng ngược lại thì không thể sơn gốc nước lên bề mặt đã sơn alkyd trước đó.
Kém thân thiện với môi trường sống: Sơn alkyd có hàm lượng các chất hữu cơ có tính bay hơi VOC cao, có hại cho sức khỏe con người.
Khó tẩy rửa: Nếu chẳng may để sơn alkyd bám vào các thiết bị ngoài phạm vi sử dụng thì rất khó làm sạch. Bạn cần sử dụng nhiều chất pha loãng, dung môi hữu cơ khác nhau.
Giá thành cao: So với các loại sơn gốc nước thì sơn alkyd có giá thành cao hơn.