Nhựa biến tính là loại nhựa đã được cải tiến về đặc tính thông qua các phương pháp vật lý, hóa học hoặc cơ học nhằm đáp ứng tốt hơn các yêu cầu kỹ thuật và điều kiện sử dụng trong công nghiệp.
Nhựa biến tính là loại nhựa đã được xử lý hoặc cải tiến bằng các phương pháp hóa học, vật lý hoặc cơ học nhằm thay đổi hoặc nâng cao một số đặc tính của nhựa nguyên sinh ban đầu. Mục đích của việc biến tính là để vật liệu nhựa có thể đáp ứng tốt hơn các yêu cầu về kỹ thuật, hiệu suất hoặc điều kiện sử dụng trong những môi trường cụ thể.
Trong quá trình sản xuất nhựa nguyên sinh, đặc tính của nhựa thường mang tính phổ quát, phù hợp với những ứng dụng cơ bản. Tuy nhiên, khi được sử dụng trong những lĩnh vực đòi hỏi cao về độ bền, khả năng chịu nhiệt, chống cháy, cách điện hoặc tính ổn định lâu dài, các đặc tính đó thường không đủ đáp ứng. Khi đó, người ta tiến hành biến tính nhựa bằng cách thêm vào các loại phụ gia đặc biệt như chất ổn định nhiệt, chất chống tia UV, chất chống cháy, chất tăng cứng, hoặc chất dẻo hóa. Ngoài ra, nhựa cũng có thể được biến tính thông qua quá trình pha trộn với các loại nhựa khác để tạo thành vật liệu hợp kim polymer, hoặc thực hiện phản ứng hóa học để gắn thêm nhóm chức nhằm tăng tính tương thích hoặc độ bám dính với các vật liệu khác như sợi thủy tinh, nhôm hay composite.
Ví dụ, nhựa polypropylene (PP) nguyên sinh có ưu điểm nhẹ, dễ gia công nhưng lại giòn khi gặp nhiệt độ thấp và không chịu được va đập mạnh. Khi được biến tính bằng cách thêm chất đàn hồi hoặc gia cường bằng sợi thủy tinh, nhựa PP có thể sử dụng để sản xuất cản xe ô tô, linh kiện điện tử, thùng chứa công nghiệp hoặc chi tiết máy cần chịu lực. Tương tự, nhựa ABS khi biến tính với nhựa polycarbonate (PC) sẽ cho ra vật liệu có tính dẻo tốt hơn, chịu nhiệt cao hơn, thích hợp cho vỏ thiết bị điện tử hoặc đồ dùng chịu va đập.
Nhựa biến tính đóng vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp hiện đại vì nó cho phép tận dụng nguồn nguyên liệu có sẵn và mở rộng phạm vi ứng dụng của nhựa. Thay vì phải phát triển một loại vật liệu hoàn toàn mới, các kỹ sư có thể điều chỉnh và tối ưu tính chất của vật liệu hiện có thông qua kỹ thuật biến tính. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn rút ngắn thời gian thiết kế sản phẩm và cải thiện hiệu quả sử dụng tài nguyên.
Trong ngành nhựa polyester và composite, biến tính giúp tăng cường độ kết dính giữa nhựa nền và sợi gia cường (như sợi thủy tinh hoặc sợi carbon), từ đó nâng cao độ bền cơ học và tuổi thọ của vật liệu. Nhờ vào khả năng tùy biến linh hoạt, nhựa biến tính ngày càng trở thành xu hướng được ưa chuộng trong các ngành công nghiệp sản xuất hiện đại, đặc biệt là tại những nơi yêu cầu vật liệu vừa nhẹ, vừa bền, lại có khả năng chịu nhiệt hoặc kháng hóa chất tốt.